Bazen medeniyet tek tuşla durur

Bazen medeniyet tek tuşla durur. Elektriğin olmadığı bir dünya, yalnızca karanlık bir manzarayı değil, aynı zamanda dijital bir felci de tarif eder. Geçtiğimiz günlerde İspanya ve Portekiz’de yaşanan ve milyonları etkileyen elektrik kesintileri bize bunu yeniden hatırlattı. Yetkililer, sebepler hakkında ketum. Fakat kulislerde konuşulanlara kulak verdiğinizde, siber saldırı ihtimali masanın tam ortasında duruyor.

Artık savaşlar tanklarla değil, tıklamalarla kazanılıyor ya da kaybediliyor.

Tarih tekerrürden ibaret değil ama benzer ritimlerde ilerliyor. 2015’te İstanbul’un karanlığa gömülmesi, İran bağlantılı bir siber saldırıya bağlanmıştı. 2016’da Ukrayna’da tam 230 bin kişi elektriksiz kaldı. SCADA sistemlerine sızan saldırganlar, trafo merkezlerini devre dışı bıraktı. Bu olay tarihe siber kaynaklı ilk büyük elektrik kesintisi olarak geçti.

Bu saldırıların ortak noktası bir mesaj veriyor: "Altyapınız ne kadar dijitalleşirse, o kadar savunmasızsınız."

Dijitalleşme kutsal bir hedef haline geldi ama beraberinde yeni kırılganlıklar da taşıyor. Elektrik altyapıları da bunun başlıca örneklerinden biri. Günümüzde enerji sistemleri, internet üzerinden uzaktan yönetilen SCADA sistemleriyle kontrol ediliyor. Bu sistemler saldırıya açık. Parolaların zayıf olması, yazılımların güncellenmemesi veya eski teknolojilerin hâlâ kullanılıyor olması, bir ülkenin kaderini değiştirecek kadar büyük riskler doğurabiliyor.

Peki Türkiye ne durumda?

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), son yıllarda sektör için ciddi siber güvenlik standartları geliştirdi. Yerli dağıtım şirketleri örneğin OEDAŞ – SCADAfence gibi özel güvenlik platformlarını devreye alarak kritik altyapılarını dijital saldırılara karşı daha dirençli hale getirdi. ADM Elektrik, OT ve IoT güvenliği için özel projelere imza attı. Ancak bu yatırımlar kadar önemli olan bir başka konu var: insan faktörü.

Unutmamalıyız ki; sistem ne kadar güvenli olursa olsun, bir e-posta ekiyle gelen basit bir zararlı yazılım, tüm yapıyı çökertmeye yetebilir. Bu yüzden teknik önlemler kadar personel eğitimi ve bilinçlendirme de kritik önemde.

Enerji güvenliği bugün artık sadece boru hatlarıyla, barajlarla, doğalgaz rezervleriyle değil, aynı zamanda yazılım kodlarıyla ve veri tabanlarıyla da korunuyor. Geleceğin savaş alanı kablolar değil, kodlar olacak.

Bugün Madrid karanlıktaysa, yarın İstanbul neden olmasın?

Bu bir kehanet değil, ihtimal. Bu yüzden her yatırım planı, her kalkınma stratejisi, enerji güvenliğini artık yalnızca üretim ve dağıtım üzerinden değil, siber direnç üzerinden de okumak zorunda.

Yarının karanlığını önlemek, bugünün kodlarını güçlendirmekle mümkün.

Anekdot: Elektrik gibi hayati bir hizmetin güvenliği, artık sadece fiziksel değil dijital koruma gerektiriyor.