Türkiye’de ilaç etkin maddesi üretimi amacıyla kenevir yetiştiriciliğine yönelik yeni düzenlemeler yürürlüğe girdi. Cumhurbaşkanı Kararı ile birlikte Türkiye genelinde 5 bin metrekare alan ve yıllık 120 bin kök bitki sınırı getirildi. Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren bu karar, kenevir üretiminde daha sıkı kontrol mekanizmalarının işletileceği anlamına geliyor.
İlaç İçin Kenevir Yetiştiriciliğinde 120 Bin Kök Sınırı Resmileşti
Yayımlanan karar doğrultusunda, kenevir ekimi için ülke genelinde yıllık toplam 5 bin metrekare yetiştiricilik alanı tahsis edilecek. Bu sınırın üzerinde kenevir üretimine izin verilmezken, üretim sürecinin tümü Tarım ve Orman Bakanlığı'nın denetiminde olacak. Üniversiteler ve araştırma enstitüleri gibi bilimsel çalışmalar yürüten kurumlar için bu kotalar geçerli olmayacak.
Karar, Türkiye’nin kontrollü kenevir ekimi politikasını güçlendirirken, uygun koşullarda yetiştirilen kenevirden elde edilen etkin maddelerin ilaç sanayisinde kullanılmasını teşvik etmeyi amaçlıyor.
Yönetmelik Eylül Ayında Yürürlüğe Girdi
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan “İlaç Etkin Maddesi Üretimi Amaçlı Kenevir Yetiştiriciliği ve Kontrolüne Dair Yönetmelik”, 13 Eylül 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Bakanlık, bu düzenlemenin, Türkiye’nin Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun’una uygun olarak hazırlandığını duyurdu.
Söz konusu yönetmelik, çiçek ve yaprak üretimine yönelik kontrollü kenevir yetiştiriciliği ile bilimsel araştırmaların kapsamını da belirliyor. Böylece, endüstriyel kenevir ile ilaç amaçlı kenevir üretimi arasındaki farklar netleştirilmiş oldu.
İlaç İçin Kenevir Yetiştirmek İsteyenler 31 Ekim’e Kadar Başvurmalı
İlaç amaçlı kenevir üretimi yapmak isteyen kişiler için 1 Ekim-31 Ekim tarihleri arasında başvuru süresi tanındı. Başvurular, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) üzerinden alınacak. Başvuru sürecinde sunulacak belgeler şu şekilde:
- Üretim planı ve yerin konum bilgisi
- Alıcı firmanın iş deneyimini gösteren belge
- Üretim yeri izin belgesini içeren taahhütname
- Tedarik protokolüne ait dokümanlar
Başvurusu onaylanan üreticilere, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından ilaç etkin maddesi üretimi için kenevir yetiştiriciliği izni verilecek.
Türkiye’nin Kenevir Üretimi Dünyadaki Eğilimlerle Uyumlu Hale Geliyor
Kenevir üretimi, 1990’lı yıllardan itibaren dünya genelinde kısıtlanmış olmasına rağmen, son yıllarda endüstriyel ve tıbbi alanlarda yeniden yaygınlaşmaya başladı. Kanada, Avrupa Birliği ve ABD gibi ülkelerde, kenevirin tetrahydrocannabinol (THC) içeriği azaltılarak kontrollü ekim yapılması teşvik ediliyor. Türkiye de bu küresel eğilimlere uyum sağlayarak endüstriyel ve ilaç amaçlı kenevir üretimine yönelik adımlarını hızlandırdı.
THC Oranı Kontrol Ediliyor, Kenevir Ekimi Yasal Çerçevede Sınırlanıyor
Dünya genelinde kenevir yetiştiriciliği, THC oranlarının belirlenen sınırların altında kalması koşuluyla yapılıyor. Kanada’da THC üst sınırı %0,3, Avrupa Birliği’nde ise %0,2 olarak uygulanıyor. Türkiye’de de yürürlüğe giren yönetmelik kapsamında, düşük THC içeren kenevir çeşitlerinin yetiştirilmesi zorunlu hale getirildi.
Kenevir ekimi yalnızca belirlenen izne tabi bölgelerde yapılabilecek. İzmir, Samsun, Zonguldak, Amasya, Rize gibi iller, izinli kenevir üretim bölgeleri arasında yer alıyor. İzinsiz ekimlerin tespit edilmesi durumunda ise yasal işlem uygulanacak.
Kenevirin Kullanım Alanları ve Türkiye’deki Potansiyeli
Kenevir, otomobil sektörü, biyodizel üretimi, tekstil sanayisi ve kozmetik ürünler gibi birçok alanda kullanılıyor. Aynı zamanda, gıda ve yem endüstrisi, kağıt sanayisi, gemi halatları ve banknot üretiminde de kenevirden faydalanılıyor. Türkiye, lif ve tohum üretimi konusunda bazı ilerlemeler kaydetmiş olsa da, ilaç etkin maddesi için kenevir yetiştiriciliği yeni bir dönem başlatıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan: Kenevir Üretimi Yeniden Canlandırılacak
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz yıllarda yaptığı açıklamalarda, Türkiye’nin kenevir ekimini artırması gerektiğine dikkat çekmişti. Erdoğan, afyon yasağına atıfta bulunarak şu ifadeleri kullanmıştı:
“Bize bir zamanlar afyon ekimini yasaklayanlar, kendileri afyon ekmeye devam ettiler. Şimdi biz de kenevir ekiminde yeni bir süreç başlatacağız. Kenevir ekimi, birçok alanda fayda sağlayacak. Tarım, çevre ve şehircilik bakanlıklarımıza gerekli talimatları verdim.”
Bu açıklamalar, Türkiye’nin kenevir üretiminde yeni bir stratejik hamle yapacağının sinyali olarak değerlendirildi.
Yerli ve Milli Kenevir Çalışmaları Devam Ediyor
Türkiye’de yerli kenevir üretimini artırmak amacıyla Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, 2017 yılından bu yana kenevir üzerine çalışmalar yürütüyor. TAGEM (Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü) tarafından başlatılan Kenevir Araştırmaları Güdümlü Projesi, yerli ve düşük THC oranına sahip kenevir çeşitleri geliştirmeyi hedefliyor.
Kenevir Üretimi Ekonomiye Katkı Sağlayacak
Kenevir üretimi, Türkiye’de yalnızca ilaç sanayisinde değil, aynı zamanda tarım ve endüstri sektörlerine de katkı sağlayacak. Bir dekardan 100 kilogram lif elde edilebilen kenevir, 2024 yılı fiyatlarına göre:
- Kıtık fiyatı: 35 TL/kg
- Lif fiyatı: 185 TL/kg
- Tohum fiyatı: 185 TL/kg
- Sap fiyatı: 25 TL/kg
Bu rakamlar, kenevirin ekonomik potansiyelinin altını çizerken, yeni düzenlemelerin Türkiye tarımına uzun vadede önemli katkılar sunması bekleniyor.
